Verpanding vorderingen – internationale aspecten

Deze blog gaat over de internationale aspecten bij de verpanding van vorderingen. In pandaktes wordt gebruikelijk vermeld dat alle vorderingen verpand zijn. Hoe zit het met internationale vorderingen: vorderingen op een buitenlandse partij? Is het op vorderingen toepasselijke recht van invloed op de verpanding? Lees verder..

Rechtskeuze Engels recht

In april heeft het Gerechtshof te Den Haag een arrest gewezen in een zaak die hierover ging. Het ging namelijk om een Nederlandse onderneming die zijn vorderingen had verpand aan de bank. Deze onderneming had meerdere schepen onder zich en deze schepen waren verzekerd middels een Nederlandse assurantiemakelaar. De verzekeringen waren ondergebracht bij Engelse partijen. In de verzekeringsovereenkomsten was Engels recht van toepassing verklaard. De onderneming had een aantal vorderingen op de assurantiemakelaar (schadeclaim en restitutie premies). De onderneming was failliet verklaard. Zowel de curator als de bank maken aanspraak op de betreffende vorderingen. De bank stelt zich op het standpunt dat de vorderingen verpand zijn, de curator meent dat de vorderingen buiten de verpanding vallen.

Non assignment clause

In de polisvoorwaarden staat de volgende bepaling: “No assignment of or interest in this insurance or in any moneys which may be or become payable thereunder is to be binding on or recognized by the Underwriters unless a dated notice of such assignment or interest signed by the Assured (…) is endorsed on the Policy and the Policy with such endorsement is produced before payment of any claim or return of premium thereunder.”

De curator stelt zich op het standpunt dat uit deze bepaling volgt dat de vorderingen niet overdraagbaar zijn. Daardoor zouden deze niet onder het pandrecht van de bank vallen.

Europese Verordening Rome-I

Het Hof verwijst naar art. 14 lid 1 jo. lid 3 van de Verordening Rome-I. Hieruit volgt dat het recht dat de verpande vordering beheerst, bepaalt of de vordering voor verpanding vatbaar is. In dit geval was dus Engels recht bepalend of een verpandingsverbod was overeengekomen. En ook Engels recht moest beantwoorden of dit meebrengt dat de vorderingen uit hoofde van de verzekeringsovereenkomsten niet aan de bank zijn verpand.

Naar Engels recht staat een verpandingsverbod (non assignment clause) niet in de weg aan de goederenrechtelijke verpanding van de vordering aan de bank. Daardoor vallen de vorderingen onder de verpanding.

De curator doet verder nog een beroep op art. 3 lid 3 van de Verordening Rome-I. Dit artikel bepaalt dat als alle overige op het tijdstip van de rechtskeuze bestaande aanknopingspunten zich bevinden in een ander land dan het land waarvan het recht is gekozen, dan geldt dat de rechtskeuze de dwingende rechtsregels van dat andere land onverlet laat. De curator meent dat dit artikel van toepassing is, nu de verzekeringsovereenkomsten enkel door Nederlandse partijen zijn aangegaan en de verbintenissen in Nederland uitgevoerd moesten worden. Volgens de curator zijn in het Nederlandse recht de gevolgen van een goederenrechtelijk verpandingsverbod van dwingend recht, namelijk dat de vordering niet verpand kan worden. Hierdoor zouden de vorderingen niet onder de verpanding vallen.

Het Hof haalt ook deze stellingen van de curator onderuit, door uit te leggen dat art. 3 lid 3 van de Verordening Rome-I slechts geldt als alle aanknopingspunten zich in één land bevinden, niet zijnde het land van de rechtskeuze. Er zijn weliswaar aanknopingspunten met Nederland, maar de verzekerde risico’s zijn ondergebracht bij buitenlandse partijen in Engeland. De redenering van de curator gaat niet op.

Conclusie

Op grond van de Verordening Rome-I moet aan de hand van het recht dat op de vordering van toepassing is worden bepaald of de vordering onder het pandrecht valt. Slechts wanneer alle aanknopingspunten zich bevinden in een ander land dan het land waarvan het recht van toepassing is op de vordering, blijven de dwingende rechtsregels van dat andere land bepalend.